Bağış Nedir? Üyelik Aidatı Nedir? Bağış Makbuzu Nasıl Düzenlenir?

Kurulan her dernek iki türde gelir elde edebilir:

  1. Bağış
  2. Üye Aidatı

Derneklerin bağış toplaması için herhangi bir izin almasına gerek bulunmamaktadır. Kurulan her dernek kurulduğu andan itibaren bağış kabul edebilir. Bağış, derneğin herhangi bir ilanda/duyurda bulunmadan aldığı, gerçek veya tüzel kişiler tarafından derneğe verilen paradır. Genel olarak dernekler bağış paralarıyla giderlerini karşılarlar.

Bağışlar derneklerin banka hesabına yatırılabileceği gibi, elden nakit olarak (makbuz karşılığı) da tahsil edilebilir. Üyelik aidatı için de aynı durum geçerlidir. Düzenlenecek makbuzun ismi Dernek Gelirleri Alındı Belgesi‘dir. Bu belge dernek kurulduktan sonra alınacak bir Yönetim Kurulu Kararı ile matbaada bastırılabilir. Bastırılan makbuz için İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’ne herhangi bir bildirimde bulunulmasına gerek yoktur. Bastırılacak makbuzun şablonu Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinden temin edilebilir.

Makbuz düzenlenirken açıklama bölümüne gelen paranın turu bağış ise BAĞIŞ, üyelik aidatı ise AİDAT yazılabilir. Dernekler kâr amacı olmayan kuruluşlar olduğu için bir satış (ticaret) yapamazlar. Dolayısıyla makbuzu fatura gibi satış geliri elde etmek için kullanamaz, bununla ilgili bir ifade yaşamazlar.

Dernek makbuzunu kullanarak bağış toplamaya Yönetim Kurulu (Asıl) Üyeleri yetkilidir. Bu üyeler haricinde birisi bağışı teslim alacaksa mutlaka İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’nden (veya DERBİS üzerinden) Yetki Belgesi almış olmalıdır. Örneğin derneğin personeli varsa onun adına bu belge alınmış olmalı ve o, bu belge alındıktan sonra makbuza ismini yazıp imzasını atarak tahsilat yapmalıdır. Tabi teoride olan bu durum pratikte maalesef uygulanmamaktadır.

Yardım Toplama İzni nedir?

Bir amaç doğrultusunda belirli bir süre için düzenlenen kampanyalar yardım toplama kampanyası olarak adlandırılır. Bunun için de yardım toplama izni alınması gerekir. Yardım toplama izni 2860 Sayılı Kanun kapsamında alınabilir. Bunun için dernekler, yönetim kurulunda belirledikleri iki kişinin sorumluluğunda İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’ne başvurarak bu izni alabilirler. Bunun haricinde gerçek kişiler de üç kişinin sorumluluğunda (üç kişiden oluşturulan sorumlu kurul) yardım toplama izni alabilirler. Onlar da yine İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’ne başvuru yaparak bu izni alırlar.

Bir kaç örnek ile yardım toplama iznini açıklayayım:

Sivas ili Akıncılar ilçesi Cumhuriyet İlkokulu’na kütüphane kurulması

Yurt içindeki ihtiyaç sahibi ailelerin gıda ve yakacak ihtiyaçlarının karşılanması

Afrika’daki kurak bölgelerde su kuyuları açılması

SMA Hastası Ayşe Yılmaz’ın tedavi olabilmesi için gerekli ücretin toplanması

Nesli tükenmekte olan su kaplumbağaları için yaşam alanları oluşturabilmek

Muğla’da yanan ormanlık alanın yeniden ağaçlandırılmasını sağlamak

Yukarıda bir çok kampanya amacını örneklendirdim. Bu amaç doğrultusunda bir dilekçe hazırlanır ve bu dilekçeye keşif özeti denen kampanya detayları yazılır. Yani örneğin kütüphane kurulması amacıyla izin alınıyorsa bu kütüphanede yer alacak kitaplar için kaç adet olacağı ve tutarı, masalar için kaç adet olacağı ve tutarı, sandalyeler için kaç adet olacağı ve tutarı, dolaplar için kaç adet olacağı ve tutarı gibi tüm detayların satır satır yazılması gerekiyor.

İzin belirli bir süre için alınır. Bu süre en fazla bir senedir. Eğer süre sonunda hedeflenen tutara ulaşılamaz ise en fazla bir senelik daha uzatma yapılabilir. Bunun için izin süresi sonunda kampanya ile ilgili tüm belgeler (fiş, fatura, banka hesap hareketleri, teslim makbuzu vs.) toparlanarak kampanya denetçilerine teslim edilir. Denetleme sonucunda herhangi bir olumsuzluk yoksa uzatma talebi işleme alınır. Her kampanyaya İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’nde çalışan en az iki memur kampanya denetçisi olarak görevlendirilir.

Yardım toplama izni doğrultusunda eğer para toplanacaksa, mevcut banka hesaplarından farklı bir banka hesabı açılır ve kampanya denetçisine bildirilir. Onun onayı ile bu hesap (veya hesaplar) kullanılmaya başlanır. Bu hesaba sadece kampanya amacına uygun yardımlar kabul edilir ve bu hesaptan sadece kampanya amacına uygun konularda harcama yapılabilir. Bunun haricinde bir harcama (çıkış) yapılması ilgili kanuna aykırıdır.

Yardım toplama izni alabilmek için eğer bir okula kütüphane kurulacaksa İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden, eğer sağlıkla ilgili bir konu ise İl Sağlık Müdürlüğü’nden, eğer yetim, öksüz, şehit aileleri ve gaziler gibi bir konu ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden onay (muvaffakat) yazısı almak gereklidir. Öncelikle bu kurumlara başvuru yapılmalı ve alınacak onay yazısı eklenerek yardım toplama izin başvurusu yapılmalıdır.